Gig Ekonomisi

2021 yılında insan kaynakları trendleri; Gig ekonomisi, yapay zekâ, uzaktan çalışma, bulut bilişim olarak sıralanabilir. Gelişen teknoloji ve dijitalleşeme ile insan kaynakları da çağın gerektirdiği dönüşümleri sağlamaktadır. Bu dönüşümlere Covid 19 salgını ile beraber zorunlu olan insanların izolasyon ihtiyacı eklendiğinde insan kaynakları yönetiminde dijitalleşme daha fazla öne çıkan ve talep gören bir süreç olmuştur. (Tekin, 2021)

 

     Gig ekonomisi son yıllarda birçok akademik makaleye konu olmuştur. Bu yeni kavram genel olarak işçiler ve işverenler arasındaki kısa süreli ilişkileri anlatmakta kullanılır. Gelişen dijitalleşme ile birlikte işveren ve iş görenlerin eşleşmesini kolaylaştıran ve iş gücü ile paranın karşılıklı değişimini anlatmaktadır. Freelance çalışmaya benzer şekilde tek bir işverene sürekli bağlı olmadan serbest çalışma olarak da düşünülebilir. Gig ekonomisinde işveren ile iş gören arasında klasik bağ yoktur.  Çalışanların başarılı olması için kesin olamayan kriterler ve kurallar vardır. Çalışana klasik durumdan daha küçük görevler verilir. İş gücü coğrafi olarak dağınıktır. Çalışanlar bu sisteme en çok ek gelir sağlamak için girmektedir (Şen & Bütün, 2021). Gig çalışanları ortak platformlar aracılığı ile şirketler ile eşleşmektedir. Burada platform üzerinde anlaşma sağladıktan sonra ödemeler EBay Etsy gibi platformlar aracılığı ile yapılmaktadır  (Çiğdem & Erdoğan, 2018).

 

     Yapay zekâ kullanımı insan kaynakları yönetiminde son yıllarda artış göstermektedir. Birçok firma chatbot, başvuranlar arasında tarama yapma, mülakat desteği gibi dijital uygulamaları kullanmaktadır. Yapay zekâ işe alımda başvuran adayların niteliklerine göre tarama yaparak yöneticinin önüne en uygun seçenekleri sunmada kullanılmaktadır. Böylece uygun adaylara daha kısa sürede dönüş yapılabilmektedir. Görüşme süreçlerinde adaylar yapay zekâ ile mülakat yapmaktadırlar. Ay, Amy, Clara gibi yazılımlar bu dijital görüşmelerde yapay zekâ kullanımını sağlamaktadır. Aday seçiminde yapay zekâ kullanılması ayrımcılığı da azaltan bir etkiye sahiptir. Böylece şirket ihtiyacı olan çalışanları şeffaf ve herkes için eşit kriterler uygulayarak seçebilmektedir. Şirketler çalışan verimliliğini artırmak için de yapay zekâyı kullanmaktadırlar. Şirket içinde ücret, çalışma saati, çalışan görevleri gibi bilgiler toplanarak yapay zekâ ile analiz edilebilmektedir. Bu sayede şirkette verimsiz ortamların tespiti sağlanmaktadır  (Gür, Ayden, & Yücel, 2019).

 

     Covid 19 nedeni ile birçok şirket uzaktan çalışma kararı aldı. Uzaktan çalışma daha önce de uygulanan bir sistem olmasına rağmen salgın sonrasında büyük ilgi görmüştür. Şirketler uzaktan çalışmaya motivasyon ve üretkenlik kaybı yaşanabileceğini düşünerek ilk başta bir miktar temkinli davranışlardır. Çalışanlar için ise iş ve özel hayat dengesini kurmada zorluklar yaşayabilmektedir. Uzaktan çalışmanın çalışanlar için işe gitme süresini kaldırması, çalışanlar üzerinde olumlu bir etki yaratmıştır. Ayrıca şirket içindeki bazı kurallardan da kurtulan çalışanlar daha esnek kıyafet ve daha rahat ortamlarda çalışmanın olumlu etkisini görmüşlerdir. Pandemi dönemine özgü olarak hastalık kapma korkusu olmadan izole bir şekilde çalışmak da çalışanlar tarafından olumlu karşılanmaktadır. Şirketler ve çalışanlar bu süreçte uzaktan çalışmanın olumlu ve olumsuz durumlarını yaşayarak belki pandemi sonrası için de uzaktan çalışma kararı alabilirler  (Tuna & Türkmendağ, 2020).

 

     Bulut bilişim internet tabanlı donanım ve yazılım uygulamalarıdır. En az yönetim çabası kullanımını hedeflerken ağ tabanlı hızlı ve ortak bir bilişim kaynağının kullanılmasını hedefler. Dijital ortamlarda hızlı ve güvenli şekilde paylaşılabilen ve depolanabilen veriler ile insan kaynakları alanında son yıllarda olduğu gibi 2021’de de öne çıkmaktadır. Fiziksel evrakların giderek azalması çalışanların uzaktan iş görmeleri ile birlikte bulut bilişim adeta birçok firma için zorunluluk haline gelmiştir. Şirketlerin bulut bilişim dönüşümü hız kesmeden devam ederken dijital cihazların kapasitesini ortak depo alanları kullanarak daha verimli şekilde kullanılmaktadır  (Göktaş & Baysal, 2018).

 

Kaynakça

Çiğdem, S., & Erdoğan, E. (2018). GİG Ekonomisi ve Freelance İşgücünün Yükselişi. Sakarya Üniversitesi Çalışma Ekonomisi Ve Endüstri İlişkileri Seçme Yazılar-Iı (s. 229-292). içinde Sakarya: Sakarya Yayıncılık, Yayın ve Dağıtım.

Göktaş, P., & Baysal, H. (2018). Türkiye’de Dijital İnsan Kaynakları Yönetiminde Bulut Bilişim. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 1409-1424.

 

Gür, Y. E., Ayden, C., & Yücel, A. (2019). Yapay Zekâ Alanındaki Gelişmelerin İnsan Kaynakları Yönetimine Etkisi. Fırat Üniversitesi İİBF Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi , 137-158.

 

Şen, G., & Bütün, E. (2021). Covid-19 Salgınının Havacılık Sektörüne Etkisi: Gig Ekonomisi. Havacılık Araştırmaları Dergisi , 106-127.

 

Tekin, İ. Ç. (2021). Yenilikçi İnsan Kaynakları Uygulamaları ve Örgütsel İnovasyon. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.

 

Tuna, A. A., & Türkmendağ, Z. (2020). Covid-19 Pandemi Döneminde Uzaktan Çalışma Uygulamaları ve Çalışma Motivasyonunu etkileyen Faktörler. İşletme Araştırmaları Dergisi , 3246-3260.