İnsan Kaynakları Yönetiminde Yaşanan Dijital Dönüşüm İşletmelerin Dijital İky Uygulamalarının Araştırılması

  Selma Kılıç Kırılmaz

Research Journal of Business and Management- RJBM (2020), Vol.7(3). p.188-200

 

Endüstri 4.0 çağına geldiğimiz bu günlerde dijitalleşme, tüm iş kollarında hızla artmaktadır. İşletmelerde insan kaynakları yönetiminde de dijitalleşme hızla yaygınlaşmıştır. Dijital teknolojiler ile işe alım süreçlerinde artık yapay zekâlı robotlar işe giriş için yapılan mülakatları gerçekleştirmektedir. İş başvurularında QR kod kullanılmaya başlanmıştır. Süreçler mobil uygulamalar ile takip edilebilir hala gelmiştir. Bu dijitalleşme sürecinde şirketlerin insan kaynakları yönetimi uygulamalarını incelemek ve etkilerini araştırmak bu makalenin amacıdır.

Makalede nitel yöntemler kullanılmış olup şirketlerin bulunabilen röportajları ile ikinci el kaynaklardan derlenen bilgiler sınıflandırılmıştır. Arama araçlarına “Dijital İnsan Kaynakları Yönetimi” gibi anahtar sözcükler yazılarak arama yapılmıştır. Bu yöntem ile 16 işletme çalışmanın örneklemini oluşturmuştur. Makalede literatür taraması yapılmış insan kaynakları, dijitalleşme gibi kavramları açıklamıştır. İnsan kaynakları yönetiminde dijitalleşmenin tarihsel sürecini incelemiş 1990’lı yıllarda ERP sistemine 2000’li yıllarda ise e-İKY sistemlerine geçildiğini belirtmiştir. Örneklem alınan işletmelerin yöneticileri ve insan kaynakları uzmanları ile yapılan röportajlar, şirketler hakkında çıkan haberler ve şirketlerin kendi sitelerinde bulunan bilgiler kullanılmıştır. Örnekleme dâhil edilen 16 şirket şöyledir: Akbank, Abdi İbrahim İlaç, Borusan Holding, BSH Türkiye, DenizBank, Doğuş Otomotiv, LC Waikiki, Mercedes-Benz Türk, Migros, P&G Türkiye, PepsiCo Türkiye, SabancıDx, Schneider Electric Türkiye, TAB Gıda, Yaşar Holding ve Yıldız Holding.

          Bu makale incelen şirketlerin birçok insan kaynakları yönetimi uygulamasını dijital ortamda gerçekleştiğini tespit etmiştir. İşletmelerde sadece uygulamaların dijitalleşmesi ile bir değişim yaşanmamış aynı zamanda ihtiyaç duyulan insan kaynağının da bu dijitalleşmeye uygun olması gerekliliği ortaya çıkmıştır. İşe alım süreçlerinde git gide büyük veri (Big Data) kullanımın artacağı ön görüsü ile bu teknolojiyi kullanan şirketlerin işe alımlarda önemli bir avantaj sağlayacağı çıkarımı yapılmıştır. Dijital veri depolama sayesinde işe alımda istenilen adayı başvuru havuzu içinden bulmak kolaylaşmış ve hızlanmıştır. Böylece gerekli pozisyon için doğru aday eskisine oranla çok daha isabetli bir biçimde tespit edilebilmektedir. İşe alımlarda yapay zekânın (AI) kullanılması, adaylara QR kod kullanarak değerlendirmeye alınması gibi birçok şirketin dijital uygulamaları yoğun şekilde kullandığı sonucu ortaya çıkmıştır. Tüm bu süreçler ile şirketlerin maliyetten ve zamandan tasarruf sağlar. Bu makalede örneklem içinde olan bazı şirketlerin işe alım süreçlerinde kullandıkları dijital yenilikler aşağıda sıralanmıştır.

         Abdi İbrahim İlaç, işe alım süreçlerini tamamen dijital ortamda gerçekleştirmektedir. İşe alımlarda ön elemede yapay zekâ kullanılmaktadır. Mavi yaka iş başvuruları internet üzerinde QR kod ya da link yardımı ile alınmaktadır.

         Borusan, insan kaynakları yönetiminde chatbot kullanmaktadır. İşe alım sürecinde ise yapay zekâ kullanımı, makine öğrenmesi gibi teknolojiler ile en doğru adayları tespit edip Borusan bünyesine katmayı hedeflemektedir.

         Denizbank, işe alım süreçlerinde video ve online mülakat yöntemlerini tercih etmektedir. Gelecekte ise işe alımları robotlar ile yapmayı hedeflemektedir. Ayrıca üniversite öğrencilerine yönelik “Deniz’in İncisi” adında tamamen dijital ve kişiye özel işe alım ve staj programı uygulamaktadır.

         Doğuş Otomotiv, işe alım ve kişilik envanteri gibi süreçleri online yürütmektedir.

         LC Waikiki; uygun adayları işe almak için süreçleri dijitalleştirmiştir.

         Migros, daha önce mağazalardan alınan iş başvurularını QR kod ile daha pratik hale getirmiştir.

         P&G Türkiye, VR teknolojisi kullanarak kampüs aktiviteleri ve dijital işe alma süreçlerini gerçekleştirmektedir.

         SabancıDx, işe alım süreçlerinde HR-Web kullanmaktadır.

         Schneider Electric Türkiye, işe alımlarda video mülakatı tercih etmektedir.

         Yaşar Holding, Yaşar Kariyer Platformu üzerinden işe alım süreçlerini yönetmektedir.

         Yıldız Holding, işe alımlarda çalışanın kurum kültürene uyumunu tahmin edebilecek bir yapay zeka üzerine çalışmaktadır.

         Şirketlerin işe alım süreçlerini dijitalleştirdikleri, mülakatları video ile yaptıkları ve ön elemeyi yapay zekâya bıraktıkları görülüyor.

         Bu makale işletmelerin insan kaynakları yönetiminde hangi yöntemleri kullandığını, tüm şirketlerin dijitalleşme sürecini nasıl takip ettiğini ortaya koymuştur. Dijitalleşmenin işe alım süreçlerini değiştirdiğini daha fazla online başvuru ve görüşmenin yapıldığını göstermektedir. Yapay zekâ kullanımının işe alımlarda giderek arttığı ve gelecekte şirketlere uygun çalışanların tamamen yapay zekâ ile belirlenebileceği öngörülmüştür. Böylece binlerce aday arasından şirkete en uygun kişiyi seçmek kolaylaşacak zaman ve maliyetten tasarruf edilebilecektir. Bu makale bugünkü dijitalleşme sürecini ve gelecek projeksiyonunu tespit ederek hem iş dünyası için hem de akademik alana bir katkı sağlamış olmaktadır.